افتادگی رحم

افتادگی رحم یکی از شایع ترین مشکلاتی می‌باشد که امروزه بانوان در میانسالی با آن روبرو هستند و بسیاری از بانوان علت ایجاد شدن این مشکل را نمی دانند.در این مقاله به موضوع افتادگی رحم و راه های درمان آن می پردازیم.

 در بیشتر مواقع زایمان طبیعی، یائسگی و گاهی موارد عفونت‌ها علت رخ دادن این عارضه می باشد. جابجا شدن رحم بر اثر شل شدن لیگامان‌های رحمی رخ می‌دهد و این علت موجب می‌شود که رحم پایین تر از جای معمولی خود قرار بگیرد.

افتادگی رحم چیست؟

افتادگی رحم (Uterine Prolapse) یکی از مشکلات شایع در زنان، به‌ویژه در سنین میانسالی و پس از زایمان‌های متعدد است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که عضلات و رباط‌های نگه‌دارنده‌ی رحم در لگن تضعیف شده یا کشیده شوند، و رحم از جای اصلی خود پایین آمده و به درون واژن یا حتی بیرون از آن حرکت کند.

🔍 درجات افتادگی رحم:

افتادگی متوسط تا شدید: رحم تا دهانه‌ی واژن یا حتی خارج از واژن می‌رسد.

افتادگی خفیف: رحم کمی به سمت پایین جابه‌جا شده اما هنوز داخل واژن قرار دارد.

علائم افتادگی رحم

در صورتی که ان عارضه در خانم ها جزئی باشد، در این بانوان ممکن است هیچ علائمی دیده نشود. اما افتادگی متوسط ​​تا شدید ممکن است علائمی ایجاد کند، که عبارتند از:

• احساس نشستن بر روی توپ
• خونریزی واژینال
• افزایش ترشحات
• احساس درد در رابطه جنسی
•  بیرون زدگی دهانه رحم از واژن
• احساس درد و سنگینی در ناحیه لگن
• یبوست و مشکل در دفع مدفوع
• عفونت های مکرر مثانه
• احساس پری در ناحیه مهبل و مجرای ادراری
• بی اختیاری و یا نشت ادرار در هنگام سرفه و عطسه

بنابراین در صورت بروز این علائم، باید فوراً به پزشک متخصص زنان و زایمان  مراجعه کرده و تحت درمان قرار بگیرید.

علت ابتلا به پرولاپس

این بیماری زمانی که عضلات و رباط های کف لگن کشیده یا ضعیف شوند، اتفاق خواهد افتاد. افتادگی رحم در هر سنی برای زنان ممکن است رخ بدهد. اما به طور معمول زنانی که دچار یائسگی شده اند و یا یک یا چند زایمان واژینال داشته اند درگیر خواهد کرد. از علت های مهم بروز این بیماری می توان به فرسودگی عضلات رحم که در اثر کم تحرکی و ژنتیک رخ می دهد، اشاره کرد. یکی دیگر از علت های مهم بروز افتادگی رحم، خشکی واژن می باشد که به دلیل ایجاد ضعف در واژن موجب افتادگی مثانه و رحم خواهد شد. 

عوامل موثر در ابتلا به افتادگی رحم 

دلایلی وجود دارند که می توانند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند.این دلایل عبارتند از :

• بارداری های مکرر و چند قلوزایی با زایمان طبیعی از طریق واژن
• ضعف عضلات لگن با افزایش سن
• ضعیف شدن حجم بافت واژن و رحم بعد از یائسگی و کاهش استروژن طبیعی
• برخی بیماری  ها مانند سرفه مزمن (آسم)، و یا  یبوست ، تومورهای لگن (در موارد نادر)، یا تجمع مایع در شکم که سبب ایجاد فشار در شکم می شوند.
• افزایش وزن یا چاقی
• جراحی در ناحیه لگن
• فعالیت های بدنی شدید 
• وارد کردن فشار بر لگن 
• ابتلا به یبوست 
• عدم فعالیت و کم تحرکی 
• کاهش میزان هورمون استروژن 
• بلند کردن اجسام سنگین 
• کمبود کلاژن ژنتیکی 
• سابقه جراحی های لگنی 
• تعداد زایمان های زیاد 
• فیبروم بزرگ یا تومور 
• تومور لگن که بسیار نادر است. 
• افتادگی مثانه 
• افتادگی لگن 

تشخیص پرولاپس یا افتادگی رحم

تشخیص پرولاپس رحم (افتادگی رحم) معمولاً از طریق بررسی علائم بالینی و معاینه فیزیکی توسط متخصص زنان انجام می‌شود. پزشک با بررسی وضعیت اندام‌های لگنی می‌تواند نوع و شدت افتادگی را مشخص کرده و در صورت نیاز، اقدامات تشخیصی بیشتری را درخواست کند.

🔍 مراحل تشخیص افتادگی رحم:

📊 تست‌های عملکرد کف لگن:
در برخی موارد خاص، تست‌های ارزیابی قدرت عضلات کف لگن یا دینامیک ادراری برای تشخیص افتادگی‌های ترکیبی (مثلاً افتادگی مثانه همراه رحم) انجام می‌شود.

👩‍⚕️ شرح حال دقیق پزشکی:
پزشک ابتدا در مورد علائمی مثل احساس فشار در لگن، بیرون‌زدگی از واژن، درد پایین‌کمر، اختلال در ادرار یا رابطه جنسی و سابقه زایمان سؤال می‌پرسد.

🩺 معاینه فیزیکی لگن:
معاینه واژینال در وضعیت خوابیده یا ایستاده انجام می‌شود تا میزان جابه‌جایی رحم و سایر ارگان‌ها (مانند مثانه یا رکتوم) مشخص شود.

📏 تعیین درجه پرولاپس:
افتادگی رحم در ۴ درجه دسته‌بندی می‌شود:

درجه ۱: رحم کمی پایین آمده

درجه ۲: دهانه رحم به نزدیکی واژن رسیده

درجه ۳: رحم از دهانه واژن بیرون زده

درجه ۴ (پرولاپس کامل): کل رحم خارج از واژن قرار دارد

🔬 آزمایش‌های مکمل (در صورت نیاز):

سونوگرافی لگن: برای ارزیابی اندام‌های داخلی

MRI لگنی: در موارد پیچیده برای بررسی دقیق‌تر

آزمایش ادرار: برای بررسی مشکلات مثانه یا عفونت‌های همراه

انواع افتادگی رحم 

افتادگی رحم با توجه به شدت بیماری به چهار نوع دسته بندی می شود، این چهار نوع عبارتند از: 

• افتادگی درجه یک 

در این نوع از افتادگی، دهانه رحم به سمت کانال واژن حرکت می کند. 

• افتادگی درجه دو 

در این نوع، دهانه رحم وارد ورودی کانال واژن می شود. 

• افتادگی درجه سه 

دهانه رحم از واژن خارج می شود. 

• افتادگی درجه چهارم 

در این نوع از افتادگی، دهانه رحم از واژن به طور کامل خارج می شود. افتادگی درجه چهارم رحم که به نام پروسیدنتیا نیز شناخته می شود، بیشتر به علت ضعیف بودن رباط های محافظ رحم رخ می دهد. 

درمان افتادگی رحم

برای درمان پرولاپس تمریناتی وجود دارد در واقع تمرینات کگل برای تقویت عضلات کف لگن و کاهش علائم افتادگی در موارد خفیف تا حدود زیادی تاثیر گذار است.
همچنین در مواردی استفاده از وسیله پلاستیکی و حلقه ای شکل به نام پساری در قسمت بالای واژن می تواند برای درمان افتادگی رحم و مثانه مفید باشد پساری می توانند رحم و مثانه را بالا بکشد و مانع افتادن آنها درون واژن شود.
در موارد شدیدتر افتادگیئممکن است نیاز به جراحی داشته باشد که این جراحی از طریق واژن یا ایجاد برش بر روی شکم یا از طریق لاپاراسکوپی انجام می شود . گاهی هم پزشک برای خانم‌های یائسه استروژن واژینال تجویز می‌کند تا با افزایش جریان خون در واژن و تقویت بافت‌های نگهدارنده رحم، مانع افتادگی رحم شود.

معمولا شیوه و روش جراحی بر اساس سن بیمار، شدت علائم بیماری ، سابقه بیماری های دیگر، تمایل برای باروری در آینده و تمایل برای داشتن رابطه جنسی انتخاب می شود. در برخی موارد برداشتن رحم از طریق جراحی هیستروسکوپی توصیه می شود.

مراقبت های بعد از درمان افتادگی رحم

• پس از درمان افتادگی از خوردن غذاهای یبوست آور و نفخ آور خودداری کرده و تا می توانید مصرف انواع سوپ و سبزیجات را بیشتر کنید. روزانه بین ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. از ایستادن های طولانی مدت و انجام فعالیت های سنگین دوری کنید.
•  رژیم غذایی سالم را پیش گرفته و انجام ورزش های مناسب را از یاد نبرید.
• افرادی که جراحی می کنند باید توجه داشته باشند که لازم است به طور مرتب محل بخیه ها را ضدعفونی کنند. مرتب استحمام کرده و برای پیشگیری از بروز عفونت بهداشت فردی را به نحو احسنت رعایت کنند. شورت و شلوارهای تنگ نپوشیده و در صورتی استفاده از شورت توجه داشته باشند که حتما از نوع نخی بوده و به طور روزانه تعویض کنند.
•  این دسته از افراد باید توجه داشته باشند که خیس بودن لباس زیر آن ها می تواند باعث عفونت و بروز مشکلات بعدی گردد. برقراری رابطه جنسی برای زنانی که عمل افتادگی رحم انجام داده اند، پس از گذشت ۶ هفته امکان پذیر خواهد بود.

آیا پرولاپس در حین بارداری رخ می دهد ؟

این بیماری در حین بارداری رخ نمی دهد مگر در موارد نادر. این عارضه در هر ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار بارداری در دنیا ممکن است، اتفاق بیفتد. اما در صورت رخ دادن، می‌توان بسیار خطرناک باشد. برای افرادی که حین بارداری خود دچار این بیماری می‌شوند، زایمان طبیعی امکان‌پذیر است، اما سزارین گزینه‌ی بهتر و ایمن‌تری می باشد.

جلوگیری از افتادگی رحم 

با استفاده از روش هایی می توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد، نمی توان از همه موارد آن جلوگیری کرد ولی می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. با انجام مواردی نظیر تمرینات لگنی ب طور منظم و صحیح، پیشگیری و درمان یبوست، خودداری از بلند کردن اجسام سنگین، درمان سرفه های مزمن، رعایت رژیم غذایی برای حفظ وزن سالم، پرهیز از مصرف سیگار و دخانیات برای جلوگیری از وارد شدن فشار به عضلات لگن و جایگزین استروژن در دوران یائسگی می توان خطر ابتلا به افتادگی رحم را کاهش داد. 

عوارض افتادگی رحم 

• انسداد مجاری ادرار 
• نارسایی کلیه 
• ایجاد زخم و عفونت در واژن 
• پرولاپس مثانه 
• ایجاد زخم در دهانه رحم 
• پرولاپس دیواره خلفی  
• افزایش خطر ابتلا به عفونت اعضای لگن 

هزینه جراحی بیماری پرولاپس

هزینه این جراحی به نوع جراحی،نوع بیمارستان خصوصی و یا کلینیک، دستمزد پزشک و داروهای مصرفی  و… متفاوت خواهد بود.شما می توانید در صورت تمایل از هزینه ها با شماره های مطب تماس گرفته و یا در شبکه های اجتماعی همراه ما باشید.

سخن پایانی 

این بیماری به دلایل مختلفی نظیر بلند کردن اجسام سنگین، زایمان طبیعی، زیمان های مکرر و… رخ خواهد داد. و با توجه به نوع و شدت افتادگی رحم روش درمانی مناسب آن توسط بهترین جراح زنان انتخاب خواهد شد. در صورت مشاهده علائم افتادگی رحم به متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده و برای درمان آن هر چه سریع تر اقدام کنید. 

سوالات متداول