بهترین روش درمان خشکی واژن

خشکی واژن یکی از مشکلات زنان است که در مراحل مختلف زندگی آنان رخ می دهد، اما این عارضه در دوران یائسگی زنان شایع تر بوده و ممکن است تا سال ها پس از یائسگی ادامه یابد. این عارضه که آتروفی واژن نیز شناخته می شود ممکن است باعث ناراحتی زیادی برای خانم ها شده و علاوه بر دیسپارونی (دخول دردناک)، منجر به خارش و سوزش در واژن و فرج شود. اما علل و علائم خشکی واژن چیست؟ چه درمان قطعی برای خشکی واژن وجود دارد؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و با این عارضه بیشتر آشنا شوید.

خشکی واژن چیست؟

به خشکی غیرطبیعی که در غشاهای مخاطی پوشاننده واژن و فرج زنان، خشکی واژن گفته می شود. در حالت عادی، یک لایه نازک و مرطوب وجود دارد که دیواره های واژن را می‌پوشاند. هنگامی که یک زن تحریک جنسی می‌شود، مقدار زیادی خون به سمت اندام های لگن از جمله دیواره واژن جریان می‌یابد که باعث افزایش رطوبت می‌شود. لازم است بدانید که این رطوبت محیطی برای اسپرم ها شرایطی را فراهم می کندن تا بتوانند برای  بارور شدن تخمک زنده بمانند. خشکی واژن، در زنان در دوران یائسگی یا در اثر برخی تغییرات هورمونی شایع به شمار می رود و یکی از علائم بارز آتروفی واژن، میزان و منظم بودن این رطوبت است که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.

علت خشکی واژن

افزایش سن یکی از علل شایع خشکی واژن است، زیرا سطح استروژنی که بدن زن تولید می کند، کاهش یافته و به مرحله یائسگی وارد می شود. همچنین کاهش سطوح استروژن ناشی از شرایط دیگر می تواند سبب خشکی در زنان شده و مشکلاتی را برای آن ها ایجاد کند. به طور کلی از دلایل اصلی که سبب کاهش سطح استروژن و همچنین خشکی واژن می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سن
• ورود به مرحله یائسگی
• بارداری و زایمان
• شیردهی 
• برخی از روش های درمانی برای سرطان (مانند رادیوتراپی یا شیمی درمانی)
• سیگار کشیدن
• استفاده از داروهای ضد استروژن (جهت درمان فیبروم رحم یا اندومتریوز)
• انجام جراحی برای برداشتن تخمدان ها
• اختلال خود ایمنی سندرم شوگرن (سلول های سیستم ایمنی بدن به سلول ها و بافت های مسئول ترشح از جمله غدد بزاقی و واژن حمله کنند.
• مصرف برخی از انواع داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای آلرژی و سرماخوردگی مانند آنتی هیستامین ها و قرص های ضد بارداری
• ورزش های سنگین و شدید
• شستشوی مکرر واژن

اگرچه می توان برخی از علل ذکر شده که موجب خشکی واژن می شود را جلوگیری کرد، اما مواردی وجود دارد که نمی توان از آنها اجتناب کرد. برای مثال افزایش سن که از دلایل اصلی آتروفی واژن محسوب می شود، غیرقابل کنترل است و تنها می توان با معاینات مستمر توسط متخصص زنان وزایمان، شدت این عارضه را کاهش داد.

علل خشکی واژن بعد از قاعدگی

کاهش سطح هورمون های زنان در طول قاعدگی طبیعی است. استروژن یکی از هورمون های اصلی است که مسئول مرطوب نگه داشتن واژن در طول قاعدگی است. هنگامی که سطح استروژن کاهش می یابد، خشکی واژن یک عارضه جانبی آزاردهنده به خصوص هنگام قرار دادن تامپون خواهد بود. بهترین راه حل برای درمان این است که مقدار کمی از روان کننده (روان کننده های واژینال) استفاده کنید. همچنین از استعمال تامپون که به دلیل ماهیت جاذب خود می تواند واژن را خشک کند، اجتناب کرده و از پدهای بهداشتی در دوران استفاده کنید.

علائم خشکی واژن

خشکی واژن ممکن است با علائم و نشانه های زیر همراه باشد:

• خارش واژن
• درد و سوزش در ناحیه واژن
• دیسپارونی یا درد هنگام مقاربت جنسی
• عفونت دائمی دستگاه ادراری
• افزایش میزان ادرار
• خونریزی خفیف بعد از مقاربت
• کاهش میل جنسی

بیشتر بخوانید: واژینیسموس (دخول دردناک)

خشکی واژن چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک تشخیص خشکی واژن را بر اساس علائم و نشانه های مرتبط با خشکی واژن بررسی می کند. به طور کلی معاینه بالینی، بهترین روش تشخیص است که در آن پزشک ناحیه لگن زن را برای تشخیص وجود حساسیت در بافت های پوشاننده واژن یا قرمزی ناحیه واژن بررسی می کند. معاینه بالینی همچنین به سایر مشکلات اندام تناسلی زنان یا عفونت دستگاه ادراری کمک می کند.

راه های درمان خشکی واژن

اگرچه خشکی ممکن است در برخی موارد، به ویژه در اثر افزایش سن، یائسگی، بارداری و شیردهی غیر قابل کنترل و پیشگیری باشد. اما برخی از خشکی ها با دلایل مختلف قابل درمان هستند. مهمترین درمان های خشکی واژن به شرح زیر است:

ابتدا برای اینکه هر بیماری، درمانی خوب داشته باشد باید در مرحله اول تشخیص درست داشته باشد. دلیل ایجاد خشکی واژن و میزان پیشرفت آن باید مشخص شود تا بهترین راه درمانی انتخاب شود. برای خشکی واژن از دارو درمانی استفاده می‌کنند و اگر افراد به درستی در زمان های تجویز شده از داروهای درمانی استفاده کنند، به زودی بهبود می‌یابند. دارو ها بر اساس علت ایجاد بیماری تجویز میگردند، به همین دلیل توصیه می‌شود تا خانم هایی که به خشکی واژن دچار می‌شوند به طور خودسرانه هیچ دارو و پمادی مصرف نکنند و حتما به دکتر زنان خوب مراجعه داشته باشند. حلقه استرینگ، پماد های استروژن دار و داروهای استروژنی سایر روش های درمانی هستند که اکثرا موثر واقع می‌شوند.

درمان خشکی واژن با لیزر

اکثر بانوان چه برای زیبایی و چه موارد درمانی به دنبال بهترین و سریع ترین راهکار می‌گردند و علاقمند هستند تا در کوتاه ترین زمان ممکن بتوانند، نتیجه ای فوق العاده دریافت کنند. لیزر فرکشنال جزو همین روش ها بوده که برای درمان خشکی واژن مورد استفاده قرار می‌گیرد. امواج لیزر مقداری گرما در ناحیه واژن ایجاد می‌کند که در نهایت موجب کلاژن سازی و تولید استروژن در واژن می‌شود. همچنین با ترمیم ضخامت دیواره واژن این مشکل آتروفی را رفع می‌کنند.

---

درمان خشکی واژن با آر اف

آر اف دستگاهی است که امواج رادیوفرکوانسی را به لایه های عمیق پوست ساطع می‌کند و موجب کلاژن سازی در لایه های عمقی پوست می‌شود. این امواج به دلیل بهبود شرایط در قسمت خارجی و داخلی واژن، موجب شده تا علاوه بر درمان خشکی واژن، بافت های این ناحیه نیز سفت شود. این روش میزان گردش خون را بسیار زیاد می‌سازد که در نهایت خشکی و سوزش واژن را برطرف می‌سازد.

---

درمان خشکی واژن با پماد استروژن واژینال

گاهی خشکی واژن به حدی است که بهترین متخصص زنان، ترجیح می‌دهد تا با استفاده از پماد های استروژنی آن را بهبود بخشد و از روش های دیگر استفاده نکند. این پماد کاربردی دارای اپلیکاتور است و باید حتما به اندازه ای که دکتر برای شما تجویز می‌کند، مورد استفاده قرار گیرد. البته انواع دیگری از این پماد به شکل های حلقه استروژنی نیز وجود دارد که به همین اندازه کاربردی می‌باشد.

---

درمان های خانگی خشکی واژن

از قدیم تا به امروز بسیاری از خانم ها هنوز به دنبال درمان های خانگی برای رفع مشکلات این چنینی هستند اما باید ببینیم که نتیجه ای نیز از این نوع درمان حاصل می‌شود یا خیر؟ روش های خانگی برای درمان خشکی واژن در واقع مرطوب کننده های واژن و نرم کننده های واژینال هستند که تا حدودی هزینه های زیادی را در بر دارند. ناگفته نماند بسیاری از خانم ها تمامی روش های خانگی را تست کرده و با عدم اخذ نتیجه به راهکار های پیشرفته پزشکی روی می‌آورند. برانگیختگی جنسی یکی از مهمترین مسائل در زندگی بانوان است که تحت تاثیر خشکی واژن کاهش می‌یابد و به همین دلیل بهتر است در همان ابتدای تشخیص این عارضه در واژن با بهترین روش های درمانی بهبود یابد.

درمان های خانگی برای خشکی واژن

انواع مختلفی از خشکی واژن وجود دارد که هر کدام نیاز به درمان خاصی دارند. داروهای بدون نسخه یا درمان با پزشک می تواند به تسکین علائم و تسکین واژن کمک کند. برخی دیگر ممکن است به دنبال یک درمان خانگی برای مقابله باشند. انواع تنظیمات سبک زندگی می تواند به درمان خشکی و درد واژن کمک کند. درمان های خانگی ذکر شده در زیر می تواند به چنین مشکلی کمک کند. این راه حل ها ممکن است به شما در مدیریت علائم و جلوگیری از بدتر شدن بیماری کمک کنند.

1. از برخی موارد بهداشتی غفلت کنید

بسیاری از محصولات بهداشتی ضروری برای مراقبت از بدن شامل رایحه ها و رنگ هایی هستند که ممکن است ناحیه واژن را تشدید یا خشک کنند. واژن تعادل ظریفی از باکتری های مفید دارد. دست زدن به ناحیه شکننده واژن یا استفاده از صابون های معطر ضروری نیست.

2. رابطه جنسی منظم

فعالیت جنسی مکرر می تواند به مدیریت خشکی واژن کمک کند. در حین برانگیختگی، گردش خون در بافت های واژن افزایش می یابد و تولید رطوبت را تحریک می کند. پیش بازی و هیجان کافی قبل از مقاربت می تواند به کاهش مشکلات خشکی و بهبود لذت از رابطه جنسی کمک کند.

3. روان کننده های مبتنی بر آب

برای کاهش خشکی واژن، قبل از رابطه جنسی از مقداری روان کننده مبتنی بر آب استفاده کنید. این روان کننده های مبتنی بر آب ممکن است به طور موقت مرطوب کنند. روان کننده ها را می توان در داخل و اطراف ناحیه واژن یا روی آلت تناسلی همسر برای تسکین خشکی و دردهای مربوط به رابطه جنسی استفاده کرد.

4. روغن بادام

به طور سنتی از روغن بادام شیرین برای درمان اختلالات پوستی خشک استفاده می شود. روغن بادام ممکن است چندین خواص مفید برای پوست داشته باشد. همچنین خاصیت نرم کنندگی دارد. می توانید از این روغن طبیعی و گیاهی برای درمان خشکی واژن استفاده کنید.

5. روغن نارگیل

برای کاهش خشکی واژن از روغن نارگیل طبیعی استفاده کنید. روغن نارگیل بکر یک روغن تصفیه نشده است که از نارگیل های رسیده استخراج می شود. چندین مزیت برای سلامتی دارد و می توان از آن برای درمان پوست خشک استفاده کرد. روغن نارگیل یک مرطوب کننده طبیعی است که ممکن است به مرطوب کردن پوست کمک کند. با مالش دقیق، می توانید روغن نارگیل را به طور یکنواخت به واژن تزریق کنید.

داروهای هورمونی برای درمان خشکی واژن

پزشک ممکن است برای بالا بردن سطح استروژن بیمار و کاهش خشکی، درمان‌های هورمونی تجویز کند. درمان‌های هورمونی حاوی استروژن ممکن است به شکل زیر باشد :

• شیاف های واژینال با استفاده از دستگاه مخصوص داخل واژن قرار می گیرند. معمولا یک قرص در روز به مدت دو هفته در واژن قرار داده می شود و سپس قرص دیگری در هفته دو بار استعمال می شود.
• حلقه‌های واژینال، حلقه‌ای نرم و انعطاف‌پذیری است که پزشک یا بیمار آن را در واژن قرار می‌دهد و در طول زمان استروژن را به طور پیوسته آزاد می‌کند. شایان ذکر است این حلقه هر 3 ماه یکبار تعویض می شود.
• کرم‌های واژینال، با استفاده از دستگاه مخصوص وارد واژن می‌شوند. این کرم ها معمولاً به‌صورت روزانه به مدت یک تا دو هفته استفاده می‌شود، سپس طبق دستور پزشک، دوز را کاهش یافته تا 1 تا 3 بار در هفته استفاده شود.

مرطوب کننده واژن برای خشکی واژن

انواع مختلفی از کرم ها و پمادها وجود دارند که به مرطوب کردن واژن، کاهش سوزش و خارش، به خصوص در هنگام مقاربت کمک می کند. لازم به ذکر است که این مرطوب کننده ها باید عاری از عطر، رنگ های مصنوعی و عصاره های گیاهی باشند. کرم هایی که برای استفاده در ناحیه واژن در نظر گرفته نشده اند یا وازلین نباید استفاده شوند.

درمان های خانگی برای خشکی واژن

برخی کارهای روزانه ساده وجود دارد که ممکن است به کاهش خشکی واژن و علائم مرتبط با آن کمک کند، از جمله:

• سیگار را ترک کنید .
• انجام منظم رابطه زناشویی، زیرا مقاربت منظم، خاصیت ارتجاعی بافت های واژن را که در یائسگی خشک می شوند، حفظ می کند.
• غذاهای حاوی فیتواستروژن مانند سویا، آجیل، دانه ها و توفو مصرف کنید. این ترکیبات مشابه استروژن در بدن عمل می کنند.
• لباس زیر نخی بپوشید .
• بهداشت فردی را رعایت کنید، زیرا محل باید با آب تمیز و سپس خشک شود. باید توجه داشت که از صابون ها و شوینده های واژینال حاوی رایحه، عطر یا رنگ های مصنوعی که ممکن است باعث تحریک ناحیه واژن شود، استفاده نکنید.
• از استفاده از موادی که ناحیه واژن را تحریک می کنند، مانند شوینده ها و صابون هایی که حاوی رایحه هستند، خودداری کنید.

خشکی واژن در بارداری

واژن حاوی لایه نازکی از مخاط است که از غشاهای واژن ترشح می شود. این لایه توسط هورمون استروژن که مسئول مرطوب کردن واژن است حفظ می شود. در دوران بارداری، عدم تعادل در سطح استروژن منجر به کاهش هیدراتاسیون و خشکی واژن می شود. خشکی واژن یک بیماری شایع در دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه اول است که سطح استروژن به شدت کاهش می یابد.

اگر  در دوران بارداری دچار خشکی واژن و خارش شدید آن را به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا پزشک باید سایر علل خشکی را رد کرده و درمان مناسب را پیشنهاد کند. در اینجا اقداماتی وجود دارد که می توانید برای درمان خشکی انجام دهید:

• از استفاده از صابون ها و لوسیون های معطر برای تمیز کردن ناحیه واژن خودداری کنید و از حمام های حباب دار، دوش ها و لوسیون های معطر خودداری کنید.
• لباس زیر نخی گشاد، نرم و جاذب بپوشید و از پارچه های مصنوعی و لباس زیر تنگ خودداری کنید.
• ناحیه واژن را با شستن با صابون ملایم تمیز نگه دارید و سپس با حوله کاملا خشک کنید.
• پزشک ممکن است یک کرم استروژن برای مقابله با خشکی تجویز کند.
• روغن ویتامین E یا یک مرطوب کننده توصیه شده توسط متخصص را روی ناحیه واژن بمالید تا آن را مرطوب نگه دارید.
• در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید، زیرا مخاط 90٪ آب است، بنابراین به واژن شما کمک می کند تا هیدراته بماند.

کلام آخر

همانطور که در طول مقاله اشاره شد، دیواره های واژن با یک لایه نازک از مایع شفاف پوشیده شده اند و استروژن به تولید این مایع کمک کرده و پوشش واژن را سالم، ضخیم و الاستیک نگه می دارد. بنابراین، سطح پایین استروژن ناشی از یائسگی، بارداری و … ممکن است بر مقدار این مایع موجود در ناحیه واژن تأثیر گذاشته و میزان رطوبت را در ناحیه کاهش دهد. شایان ذکر است که نمی توان از بروز خشکی واژن مرتبط با افزایش سن، شیردهی یا زایمان جلوگیری کرد، اما درمان های قطعی مانند هورومون درمانی و استفاده از داروهای موضعی برای خشکی ناشی از سایر عوامل دیگر می تواند به این عارضه کمک کند. توصیه می شود پس از مشاهده علائم این عارضه به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید.