بهترین روش درمان خشکی واژن

خشکی واژن یکی از مشکلات زنان است که در مراحل مختلف زندگی آنان رخ می دهد، اما این عارضه در دوران یائسگی زنان شایع تر بوده و ممکن است تا سال ها پس از یائسگی ادامه یابد. این عارضه که آتروفی واژن نیز شناخته می شود ممکن است باعث ناراحتی زیادی برای خانم ها شده و علاوه بر دیسپارونی (دخول دردناک)، منجر به خارش و سوزش در واژن و فرج شود. اما علل و علائم خشکی واژن چیست؟ چه درمان قطعی برای خشکی واژن وجود دارد؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و با این عارضه بیشتر آشنا شوید.

خشکی واژن چیست؟

به خشکی غیرطبیعی که در غشاهای مخاطی پوشاننده واژن و فرج زنان، خشکی واژن گفته می شود. در حالت عادی، یک لایه نازک و مرطوب وجود دارد که دیواره های واژن را می‌پوشاند. هنگامی که یک زن تحریک جنسی می‌شود، مقدار زیادی خون به سمت اندام های لگن از جمله دیواره واژن جریان می‌یابد که باعث افزایش رطوبت می‌شود. لازم است بدانید که این رطوبت محیطی برای اسپرم ها شرایطی را فراهم می کندن تا بتوانند برای  بارور شدن تخمک زنده بمانند. خشکی واژن، در زنان در دوران یائسگی یا در اثر برخی تغییرات هورمونی شایع به شمار می رود و یکی از علائم بارز آتروفی واژن، میزان و منظم بودن این رطوبت است که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.

علت خشکی واژن

افزایش سن یکی از علل شایع خشکی واژن است، زیرا سطح استروژنی که بدن زن تولید می کند، کاهش یافته و به مرحله یائسگی وارد می شود. همچنین کاهش سطوح استروژن ناشی از شرایط دیگر می تواند سبب خشکی در زنان شده و مشکلاتی را برای آن ها ایجاد کند. به طور کلی از دلایل اصلی که سبب کاهش سطح استروژن و همچنین خشکی واژن می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اگرچه می توان برخی از علل ذکر شده که موجب خشکی واژن می شود را جلوگیری کرد، اما مواردی وجود دارد که نمی توان از آنها اجتناب کرد. برای مثال افزایش سن که از دلایل اصلی آتروفی واژن محسوب می شود، غیرقابل کنترل است و تنها می توان با معاینات مستمر توسط متخصص زنان وزایمان، شدت این عارضه را کاهش داد.

علل خشکی واژن بعد از قاعدگی

کاهش سطح هورمون های زنان در طول قاعدگی طبیعی است. استروژن یکی از هورمون های اصلی است که مسئول مرطوب نگه داشتن واژن در طول قاعدگی است. هنگامی که سطح استروژن کاهش می یابد، خشکی واژن یک عارضه جانبی آزاردهنده به خصوص هنگام قرار دادن تامپون خواهد بود. بهترین راه حل برای درمان این است که مقدار کمی از روان کننده (روان کننده های واژینال) استفاده کنید. همچنین از استعمال تامپون که به دلیل ماهیت جاذب خود می تواند واژن را خشک کند، اجتناب کرده و از پدهای بهداشتی در دوران استفاده کنید.

علائم خشکی واژن

خشکی واژن ممکن است با علائم و نشانه های زیر همراه باشد:

• خارش واژن
• درد و سوزش در ناحیه واژن
• دیسپارونی یا درد هنگام مقاربت جنسی
• عفونت دائمی دستگاه ادراری
• افزایش میزان ادرار
• خونریزی خفیف بعد از مقاربت
• کاهش میل جنسی

خشکی واژن چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک تشخیص خشکی واژن را بر اساس علائم و نشانه های مرتبط با خشکی واژن بررسی می کند. به طور کلی معاینه بالینی، بهترین روش تشخیص است که در آن پزشک ناحیه لگن زن را برای تشخیص وجود حساسیت در بافت های پوشاننده واژن یا قرمزی ناحیه واژن بررسی می کند. معاینه بالینی همچنین به سایر مشکلات اندام تناسلی زنان یا عفونت دستگاه ادراری کمک می کند.

راه های درمان خشکی واژن

اگرچه خشکی ممکن است در برخی موارد، به ویژه در اثر افزایش سن، یائسگی، بارداری و شیردهی غیر قابل کنترل و پیشگیری باشد. اما برخی از خشکی ها با دلایل مختلف قابل درمان هستند. مهمترین درمان های خشکی واژن به شرح زیر است:

داروهای هورمونی برای درمان خشکی واژن

پزشک ممکن است برای بالا بردن سطح استروژن بیمار و کاهش خشکی، درمان‌های هورمونی تجویز کند. درمان‌های هورمونی حاوی استروژن ممکن است به شکل زیر باشد :

• شیاف های واژینال با استفاده از دستگاه مخصوص داخل واژن قرار می گیرند. معمولا یک قرص در روز به مدت دو هفته در واژن قرار داده می شود و سپس قرص دیگری در هفته دو بار استعمال می شود.
• حلقه‌های واژینال، حلقه‌ای نرم و انعطاف‌پذیری است که پزشک یا بیمار آن را در واژن قرار می‌دهد و در طول زمان استروژن را به طور پیوسته آزاد می‌کند. شایان ذکر است این حلقه هر 3 ماه یکبار تعویض می شود.
• کرم‌های واژینال، با استفاده از دستگاه مخصوص وارد واژن می‌شوند. این کرم ها معمولاً به‌صورت روزانه به مدت یک تا دو هفته استفاده می‌شود، سپس طبق دستور پزشک، دوز را کاهش یافته تا 1 تا 3 بار در هفته استفاده شود.

مرطوب کننده واژن برای خشکی واژن

انواع مختلفی از کرم ها و پمادها وجود دارند که به مرطوب کردن واژن، کاهش سوزش و خارش، به خصوص در هنگام مقاربت کمک می کند. لازم به ذکر است که این مرطوب کننده ها باید عاری از عطر، رنگ های مصنوعی و عصاره های گیاهی باشند. کرم هایی که برای استفاده در ناحیه واژن در نظر گرفته نشده اند یا وازلین نباید استفاده شوند.

درمان های خانگی برای خشکی واژن

برخی کارهای روزانه ساده وجود دارد که ممکن است به کاهش خشکی واژن و علائم مرتبط با آن کمک کند، از جمله:

• سیگار را ترک کنید .
• انجام منظم رابطه زناشویی، زیرا مقاربت منظم، خاصیت ارتجاعی بافت های واژن را که در یائسگی خشک می شوند، حفظ می کند.
• غذاهای حاوی فیتواستروژن مانند سویا، آجیل، دانه ها و توفو مصرف کنید. این ترکیبات مشابه استروژن در بدن عمل می کنند.
• لباس زیر نخی بپوشید .
• بهداشت فردی را رعایت کنید، زیرا محل باید با آب تمیز و سپس خشک شود. باید توجه داشت که از صابون ها و شوینده های واژینال حاوی رایحه، عطر یا رنگ های مصنوعی که ممکن است باعث تحریک ناحیه واژن شود، استفاده نکنید.
• از استفاده از موادی که ناحیه واژن را تحریک می کنند، مانند شوینده ها و صابون هایی که حاوی رایحه هستند، خودداری کنید.

خشکی واژن در بارداری

واژن حاوی لایه نازکی از مخاط است که از غشاهای واژن ترشح می شود. این لایه توسط هورمون استروژن که مسئول مرطوب کردن واژن است حفظ می شود. در دوران بارداری، عدم تعادل در سطح استروژن منجر به کاهش هیدراتاسیون و خشکی واژن می شود. خشکی واژن یک بیماری شایع در دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه اول است که سطح استروژن به شدت کاهش می یابد.

اگر  در دوران بارداری دچار خشکی واژن و خارش شدید آن را به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا پزشک باید سایر علل خشکی را رد کرده و درمان مناسب را پیشنهاد کند. در اینجا اقداماتی وجود دارد که می توانید برای درمان خشکی انجام دهید:

• از استفاده از صابون ها و لوسیون های معطر برای تمیز کردن ناحیه واژن خودداری کنید و از حمام های حباب دار، دوش ها و لوسیون های معطر خودداری کنید.
• لباس زیر نخی گشاد، نرم و جاذب بپوشید و از پارچه های مصنوعی و لباس زیر تنگ خودداری کنید.
• ناحیه واژن را با شستن با صابون ملایم تمیز نگه دارید و سپس با حوله کاملا خشک کنید.
• پزشک ممکن است یک کرم استروژن برای مقابله با خشکی تجویز کند.
• روغن ویتامین E یا یک مرطوب کننده توصیه شده توسط متخصص را روی ناحیه واژن بمالید تا آن را مرطوب نگه دارید.
• در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید، زیرا مخاط 90٪ آب است، بنابراین به واژن شما کمک می کند تا هیدراته بماند.

کلام آخر

همانطور که در طول مقاله اشاره شد، دیواره های واژن با یک لایه نازک از مایع شفاف پوشیده شده اند و استروژن به تولید این مایع کمک کرده و پوشش واژن را سالم، ضخیم و الاستیک نگه می دارد. بنابراین، سطح پایین استروژن ناشی از یائسگی، بارداری و … ممکن است بر مقدار این مایع موجود در ناحیه واژن تأثیر گذاشته و میزان رطوبت را در ناحیه کاهش دهد. شایان ذکر است که نمی توان از بروز خشکی واژن مرتبط با افزایش سن، شیردهی یا زایمان جلوگیری کرد، اما درمان های قطعی مانند هورومون درمانی و استفاده از داروهای موضعی برای خشکی ناشی از سایر عوامل دیگر می تواند به این عارضه کمک کند. توصیه می شود پس از مشاهده علائم این عارضه به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید.

دکتر بهناز بنی هاشمی

متخصص زنان و زایمان و نازایی
درمان بیماری های زنان
جراحی های زیبایی زنان
درمان ناباروری