سرطان دهانه رحم (cervical cancer) نوعی سرطان است که به واسطه رشد سلول‌های غیرطبیعی در دهانه رحم (cervix) در مقادیر غیرعادی رخ می دهد. اگرچه علت بسیاری از سرطان ها نامشخص است، اما یک عفونت مقاربتی ناشی از گونه های مختلف ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در ایجاد این نوع سرطان نقش اساسی دارد. تشخیص زودهنگام این سرطان در بیشتر موارد درمان کامل را تضمین کرده و از پیشرفت این بیماری جلوگیری می کند. اما علل و علائم سرطان دهانه رحم در دستگاه تناسلی زنان چیست؟ آیا ابتلا به این سرطان منجر به مرگ بیمار می شود؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و درباره سرطان دهانه رحم بیشتر بدانید.
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم یکی از سرطان ها در دستگاه تناسلی زنان است که با سرطان های تخمدان و رحم متفاوت است. این سرطان سلول های دهانه رحم یا همان سرویکس، قسمت تحتانی رحم متصل به واژن را درگیر می کند. متاسفانه این نوع سرطان یکی از شایع ترین سرطان ها و پس از سرطان سینه دومین سرطان در بین زنان است. به طور کلی سرطان دهانه به دو نوع تقسیم بندی می شود که عبارتند از:
سرطان سلول سنگفرشی دهانه رحم
این نوع سرطان دهانه رحم در سلول های نازک و مسطح (سلول سنگفرشی) که قسمت بیرونی دهانه رحم را پوشانده و به واژن منتهی می شود، شروع می شود. اکثر سرطان های دهانه رحم از نوع کارسینوم سلول سنگفرشی هستند.
سرطان غدد (آدنوکارسینوم)
این نوع سرطان دهانه رحم، سلول های غده ای استوانه ای که کانال دهانه رحم را پوشانده اند، رخ می دهد. این نوع سرطان در مقایسه با سرطان سلول های سنگفرشی کمتر دیده می شود.
علل و عوامل خطر در سرطان دهانه رحم
بیش از 90 درصد سرطان دهانه رحم توسط ویروسی به نام ویروس پاپیلوما (HPV) ایجاد می شود عفونت با این ویروس در هنگام برقراری رابطه جنسی با فردی که ناقل این ویروس است منتقل می شود. انواع مختلفی از ویروس پاپیلوم وجود دارد که سبب ایجاد زگیلی تناسلی می شود، اما همه آن ها باعث سرطان دهانه رحم نخواهند شد.
عواملی که خطری ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند عبارتند از:
- شرکای جنسی متعدد: هر چه تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد، امکان ابتلا به HPV (ویروس پاپیلوما) بیشتر می شود.
- فعالیت جنسی در سنین پایین: داشتن رابطه جنسی در سنین پایین خطر ابتلا به عفونت HPV را افزایش می دهد.
- سایر عفونت های مقاربتی: اگر چه ابتلا به سرطان دهانه رحم در اثر سایر عفونت های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس و HIV در مقایسه به ویروس HPV کمتر است، اما این عفونت ها خطر ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی را افزایش می دهد.
- ضعف در سیستم ایمنی بدن: اغلب افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض بیماری های مقاربتی مانند HPV و سرطان سرویکس قرار خواهند داشت.
- سیگار کشیدن: افرادی که سابقه سیگار کشیدن دارند، ممکن است بیشتر در معرض کارسینوم سلول سنگفرشی دهانه رحم قرار گیرند.
- مصرف داروهای ضد بارداری: مصرف برخی از داروهای ضد بارداری برای بیش از 5 سال خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان دهانه رحم به نام آدنوکارسینوم را افزایش دهد.
علائم سرطان دهانه رحم
متاسفانه تغییرات غیرمعمول در سلول های دهانه رحم تنها در موارد نادری باعث ایجاد علائم می شود. اگرچه این سرطان، به ویژه در مراحل اولیه هیچ علامت ظاهری ندارد، اما برخی از علائم می تواند نشان از این بیماری باشد. توجه داشته باشید که این علائم اغلب نشانه عفونت یا اختلال در هورمون ها است، با این وجود ممکن است نشانه ای از بیماری جدی تر مانند سرطان باشد. مهمترین علائم سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- خونریزی غیرمعمول از واژن
- تغییر ناگهانی و بی دلیل در چرخه قاعدگی
- احساس درد یا خونریزی در هنگام روابط جنسی
- ترشحات خونی واژینال
- خونریزی در زنان یائسگی
- ناراحتی در طول رابطه جنسی
- ترشحات واژن با بوی قوی
- ترشحات واژینال مملو از خون
- درد لگن
تشخیص سرطان دهانه رحم
همان طور که اشاره شد، در مراحل اولیه سرطان سرویکس (دهانه رحم)، فرد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. لذا معاینات سالانه و توجه علائم هشداردهنده می تواند به تشخیص به موقع سرطان و درمان آن کمک کند.
1. تست پاپ اسمیر
این آزمایش با هدف تشخیص هرگونه تغییر غیرطبیعی در سلول های دهانه رحم و بیماری های پیش سرطانی برای رحم و دهانه رحم انجام می شود. اغلب افرادی که مشکوک به بیماری HPV یا سرطان های رحم و دهانه رحم هستند، باید این آزمایش را انجام دهند.
2. معاینه کولپوسکوپی و بیوپسی بافت دهانه رحم
کولپوسکوپی و بیوپسی از بافت دهانه رحم برای تایید تشخیص سرطان دهانه رحم، وجود وسلول های سرطانی در خارج از پوشش دهانه رحم انجام می شود.
بیشتر بخوانید: موثرترین روش درمان زگیل تناسلی
3. خراش داخل دهانه رحم
خراش داخل دهانه رحم که با نام کورتاژ داخل دهانه رحم نیز شناخته می شود، نوعی نمونه برداری است که به منظور تشخیص وجود سلول های سرطانی در کانال دهانه رحم صورت می گیرد.
4. بیوپسی مخروطی
بیوپسی مخروطی یا برداشتن بافت LEEP یکی دیگر از روش های تشخیصی برای سلول های سرطانی یا پیش سرطانی است. با استفاده از این روش ها نمونه ای از بافت دهانه رحم برای بررسی میکروسکوپی نمونه برداری می شود.
مراحل سرطان دهانه رحم
پس از تشخیص سرطان اولین قدم، مرحله بندی و ارزیابی میزان گسترش سرطان است. در واقع تعیین مرحله سرطان بسیاری ضروری بوده و به انتخاب بهترین درمان کمک می کند. به طور کلی مرحله بندی سرطان دهانه رحم به شرح زیر است:
- مرحله 0 (مرحله پیش سرطانی): در این مرحله سلول های پیش سرطانی وجود دارند.
- مرحله 1: در مرحله اول، سلول های سرطانی از سطح به بافت های عمیق تر دهانه رحم و احتمالاً در رحم و غدد لنفاوی مجاور رشد کرده اند.
- مرحله 2: در این مرحله سرطان فراتر از دهانه رحم و رحم رفته، اما به دیواره های لگن یا قسمت پایین واژن نفوذ نکرده است. در این مرحله ممکن است غدد لنفاوی مجاور را تحت تأثیر قرار گرفته شوند.
- مرحله 3: سلول های سرطانی در قسمت پایین واژن یا دیواره های لگن وجود دارند و ممکن است لوله هایی که ادرار را از مثانه حمل می کنند (حالب ها) را مسدود کنند. در این مرحله نیز ممکن است غدد لنفاوی مجاور درگیر شده باشند.
- مرحله 4: این مرحله از سرطانمتاسفانه مثانه یا راست روده را تحت تأثیر قرار می دهد. در این مرحله که پیشرفته ترین نوع سرطان دهانه رحم است، ممکن است سرطان در اندام های دورتر از جمله کبد، استخوان ها، ریه ها و غدد لنفاوی گسترش یابد.
روش های درمان سرطان دهانه رحم
هنگامی که سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال درمان بسیار زیاد است. به طوری که برخی از بانوان پس از پایان درمان امکان باردار شدن نیز دارند. اما درمان سرطان دهانه رحم در بیشتر مراحل بعدی آن شامل برداشتن سلول های سرطانی می شود که منجر به ناباروری شود. توجه به علائم سرطان دهانه رحم و هر تغییر در سیکل قاعدگی باید مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی روش های درمانی مورد استفاده برای سرطان سرویکس (دهانه رحم) عبارتند از:
- هیسترکتومی، برداشتن غدد لنفاوی در ناحیه لگن که ممکن است نیاز به برداشتن هر دو تخمدان و لوله های فالوپ باشد.
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
میزان درمان های مورد نیاز با توجه به میزان رشد سلول های سرطانی تعیین می شود و همچنین امکان ترکیب تعدادی از درمان ها وجود دارد. پرتودرمانی روش استاندارد درمانی برای مراحل خاصی از سرطان دهانه رحم است. پرتودرمانی اغلب با جراحی انجام می‌شود. در پرتو درمانی با استفاده از پرتوهای فرکانس بالا سلول های سرطانی را نابود کرده یا تومورهای سرطانی را کوچک می کنند.
کلام آخر
سرطان سرویکیس یا دهانه رحم یکی از شایع ترین سرطان ها است که در بیشتر مواقع به دلیل عفونت HPV ایجاد می شود. تشخیص به موقع این بیماری ضامن حفظ جان زنان بسیاری است و نقش حیاتی در روند درمان آن دارد. اگرچه این نوع سرطان علائمی اولیه ندارد، اما اختلال در دوره قاعدگی، خونریزی غیر طبیعی از واژن و درد به هنگام مقاربت می تواند از علائم سرطان دهانه رحم باشد.
امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده و اطلاعات لازم را کسب کرده باشید. در صورتی که در زمینه انواع سرطان های اندام تناسلی زنان سوالی دارید، در انتهای همین مقاله بخش دیدگاه آن را با دکتر بهناز بنی هاشمی متخصص زنان و زایمان و نازایی در اصفهان مطرح کنید.
متخصص زنان و زایمان و نازایی
درمان بیماری های زنان
جراحی های زیبایی زنان
درمان ناباروری
0 دیدگاه