علت ناباروری در زنان

معمولاً زوج‌هایی که از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده نمی‌کنند، در عرض 2 سال با آمیزش جنسی منظم و بدون محافظت باردار می‌شوند. با این حال، اگر بعد از یک سال موفق به بارداری نشدید، ممکن است مجبور شوید با یک متخصص باروری مشورت کنید. حدود 40 درصد موارد ناباروری ناشی از عوامل زنانه، 30 درصد ناشی از عوامل مردانه، 20 درصد ترکیبی از هر دو و در حدود 10 درصد علت ناشناخته است. ناباروری در زنان ممکن است به دلیل نارسایی تخمک گذاری، آسیب لوله ها یا اندومتریوز یا بدون علت ایجاد شود.

بیشتر بخوانید: علت ناباروری در مردان

ناباروری زنان چقدر در جامعه شایع است؟

علل ناباروری در زنان به دفعات متفاوتی رخ می دهد:

• اختلالات قاعدگی (اختلال در طول چرخه و جریان) 62.6٪
• بیماری ها (چاقی، بیماری های تیروئید، دیابت) 58.7٪،
• اختلال در تخمک گذاری (اختلالات هورمونی، اولیگواوولکتور 15.4٪).
• دهانه رحم باعث 7.9٪ می شود.

شيوع ناباروري اوليه و ثانويه به ترتيب 5/69 درصد و 5/30 درصد است. اگر هرگز باردار نشده اید، ناباروری می تواند اولیه باشد. در زنانی که قبلا باردار شده اند ثانویه نامیده می شود. ناباروری ثانویه به مواردی اطلاق می شود که زوجین حداقل یک بار بارداری را تجربه کرده باشند و پس از یک سال زندگی جنسی منظم بدون پیشگیری از بارداری قادر به بچه دار شدن نباشند. این افزایش می تواند حداقل به دلیل چهار عامل باشد: تاخیر در فرزندآوری، تغییر در کیفیت مایع منی به دلیل عاداتی مانند سیگار کشیدن و الکل، تغییر در رفتار جنسی و حذف اکثر تابوها.

در بین علل مختلف ناباروری، عوامل زنان (6/88 درصد) بیشترین میزان را دارند. در علل ناباروری زنان، اختلالات قاعدگی، بیماری ها (چاقی، بیماری های تیروئید و دیابت)، اختلال در تخمک گذاری، فاکتور رحم، لوله های فالوپ و فاکتور دهانه رحم بیشتر رخ می دهد.

ناهنجاری در فاکتورهای رحمی، اختلالات هورمونی در اختلالات تخمک گذاری، انسداد لوله در اختلالات لوله های فالوپ شایع تر است. عوامل دیگری مانند تنگی دهانه رحم در فاکتور دهانه رحم، اختلال در طول چرخه در اختلالات قاعدگی و چاقی در بیماری ها در بین زنان نابارور کمتر دیده می شود.

علل شایع ناباروری زنان چیست؟

شایع ترین علل ناباروری زنان هستند:

• عامل تخمک گذاری (در حدود 20 درصد از زوج ها وجود دارد)،
• فاکتور صفاقی لوله رحمی (در حدود 30 درصد زوج ها وجود دارد)
• عامل مهاجرت منی (10 درصد موارد)
• عامل مردانه (30 درصد زوج ها)

حدود 40 درصد از تمام زوج های نابارور ترکیبی از عوامل را نشان می دهند و حدود 15 درصد از زوج ها ممکن است هیچ تغییر عینی که منجر به تشخیص قطعی شود را نشان ندهند.

شما می توانید به دلیل آندومتریوز، اختلالات تخمک گذاری، ناباروری لوله ها و ناباروری غیر قابل توضیح باردار نشوید. پس از آن با افزایش سن زن و طول مدت ناباروری کاهش می یابد. بارداری خود به خودی می تواند بدون درمان ناباروری در اصفهان در زوج هایی که نابارور در نظر گرفته می شوند رخ دهد. در حدود 10 تا 20 درصد موارد ناباروری، پزشک دلیلی را پیدا نمی کند. در نتیجه، آن را ناباروری غیرقابل توضیح می نامد. بقیه به دلیل نارسایی تخمک گذاری (27٪)، آسیب لوله ها (14٪)، اندومتریوز (5٪)، و علل دیگر (5٪) ایجاد می شود.

عوامل اجتماعی ناباروری زنان چیست؟

• افزایش سن (کاهش کمیت و/یا کیفیت تخمک ها)
• بیماری ها و عفونت های مقاربتی
• سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا استفاده مواد مخدر
• داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، آرام بخش، مسدود کننده های کانال کلسیم، مواد مخدر و داروهای ضد سرطان
• قرار گرفتن در معرض تشعشعات، سرب، بخارات سمی و آفت کش ها

عوامل محیطی ناباروری زنان

بسیاری از عوامل محیطی و اکتسابی نیز بر باروری تأثیر می گذارد و ممکن است منجر به ناباروری شود:

• شرایط محیطی مرتبط با رفتارهای باروری مانند سن ازدواج، آلودگی محیطی، استعمال دخانیات و سوء مصرف الکل، تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی می تواند منجر به ناباروری زنان شود.
• استعمال دخانیات و ناباروری در زنان : تأثیر منفی استعمال دخانیات و در نتیجه کاهش باروری در زنان سیگاری وجود دارد. این می تواند با کاهش سریع فولیکول های تخمدان، تاخیر در لقاح، افزایش خطر سقط جنین خود به خود عمل کند. هر دو چرخه بارداری طبیعی و کمکی با ترک سیگار مفید هستند. اگر قبل از لقاح سیگار را ترک کنید، می توانید خطر ابتلا به نقص های مادرزادی را کاهش دهید.
• استرس و ناباروری : به ویژه در کشورهای غربی، شیوع افسردگی و اضطراب در بین زنان بیشتر است. این تا حدی به سبک زندگی و تعدادی از مشاغل استرس زا مربوط می شود. بنابراین، علائم مربوط به افسردگی و اضطراب در زنان نابارور بارزتر از زنان نابارور گزارش شده است. زنان نابارور به احتمال زیاد سطوح بالاتری از ناراحتی روانی و افزایش احتمال اضطراب را تجربه می کنند. سطوح پریشانی عمومی در حضور وضعیت اجتماعی-اقتصادی بالاتر کمتر است. استرس در زنان با وجود شغل، شرایط بد اقتصادی یا از دست دادن کار بیشتر است. این استرس های روانی علاوه بر فشار اجتماعی ممکن است بلوغ فیزیولوژیکی تخمک ها را تغییر دهد.
• مواد مخدر، کافئین و الکل: تعدادی از داروهای روزانه یا گاهی اوقات فرض شده وجود دارد که بر باروری تأثیر می گذارد. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی که معمولاً برای درمان درد یا التهاب استفاده می‌شوند، به عنوان مهارکننده‌های تخمک‌گذاری تعریف می‌شوند. شما باید از مصرف طولانی مدت مسکن ها خودداری کنید. داروهای مورد استفاده در درمان های ضد سرطان در درجه اول مسئول نارسایی تخمدان در زنان هستند. از سوی دیگر، اگر به طور مکرر کافئین مصرف می کنید، باید قبل و در حین بارداری آن را کاهش دهید. خطر از دست دادن بارداری در مصرف کنندگان کافئین افزایش می یابد در حالی که در مصرف کنندگان الکل عوامل استرس بر روی کبد باعث کاهش بلوغ تخمک می شود.
• فعالیت بدنی: افراط در فعالیت بدنی اثرات منفی قابل توجهی بر کل بدن دارد. این می تواند تغییراتی در استخوان ها و اختلالات عملکردی در سیستم های غدد درون ریز، قلبی عروقی، تولید مثل و عصبی مرکزی ایجاد کند. در مقابل، فعالیت های ورزشی باعث کاهش چربی شکم، گلوکز خون، چربی ها و مقاومت به انسولین می شود. در نتیجه، فعالیت میکال را در قالب ورزش‌های شدید آگونیستی تنظیم می‌کند که معمولاً «سه‌گانه ورزشکار زن» را ایجاد می‌کند. این بیماری با از دست دادن قاعدگی، تحلیل استخوان و اختلال در خوردن است.
• آلاینده های محیطی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد شیمیایی خاص مانند حلال های آلی، آمین های معطر، فلزات سنگین می تواند باروری را کاهش دهد. داروهای استخراج شده از گیاهان مانند داروهای فیتو، سموم گیاهی و سایر موارد نیز باروری را کاهش می دهند. استفاده از این مواد منجر به سقط های گاه به گاه یا مکرر می شود. دلیل باروری ناموفق با این شرایط مشخص نیست. تأثیر آلاینده های محیطی بر باروری زنان چندان واضح و در دست تحقیق نیست.

علائم ناباروری در زنان چیست؟

ناباروری به عنوان عدم امکان بارداری پس از 1 سال از داشتن رابطه جنسی منظم و محافظت نشده تعریف می شود. تمایل انسان به داشتن فرزند یک غریزه طبیعی است. ناباروری می تواند باعث تجارب عاطفی دردناک در طول زندگی شود که عمدتاً به عنوان اختلال کیفیت زندگی شناخته می شود. ناباروری ممکن است به عنوان یک تجربه عاطفی دردناک در تمام سطوح اجتماعی عمل کند. شما می توانید بسیاری از مسائل روانی از جمله استرس، اضطراب، افسردگی، کاهش عزت نفس را تجربه کنید. همچنین کاهش رضایت جنسی و کاهش کیفیت زندگی بیشتر دیده می شود. یک زن نابارور ممکن است سطح نسبتاً بالایی از ناامیدی و عصبانیت را نشان دهد که بر روابط او با خانواده و دوستان تأثیر می گذارد. نگرش نسبت به ناباروری زنان اغلب تحت تأثیر گروه های قومی و فرهنگی است.

چگونه اندومتریوز منجر به ناباروری می شود؟

اندومتریوز یک بیماری ویرانگر پیشرونده است. اگر در طول قاعدگی درد شدیدی دارید ممکن است به دلیل آندومتریوز باشد. زمانی اتفاق می افتد که بافت آندومتر پوشش دهنده رحم در خارج از رحم رشد می کند. این بافت نابجا به تخمدان ها، لوله های فالوپ یا سایر اندام های حفره شکمی متصل می شود. در نتیجه این بیماری پیشرونده با هر سیکل قاعدگی بافت را از بین می برد. بافت آندومتر پوشش دهنده رحم در خارج از رحم رشد می کند و به تخمدان ها، لوله های فالوپ یا سایر اندام های حفره شکمی متصل می شود. ممکن است علائمی مانند دوره های قاعدگی دردناک، خونریزی غیرطبیعی قاعدگی یا درد در حین یا بعد از رابطه جنسی داشته باشید. این یک وضعیت طولانی مدت است که در آن بافت آندومتر در مناطقی غیر از حفره رحم رشد می کند.

اندومتریوز می تواند در نتیجه التهاب مزمن به لوله های شما آسیب برساند. متعاقباً، تقریباً 20 تا 30 درصد از زنان مبتلا به اندومتریوز از ناباروری رنج می برند.

اختلالات تخمک گذاری که منجر به ناباروری زنان می شود چیست؟

اختلال قاعدگی و تخمک گذاری و عوامل رحمی شایع ترین علل اختلال ناباروری هستند. اینها می تواند به مسائل اجتماعی و زیست محیطی مرتبط باشد. تخمک گذاری را می توان با استفاده از سونوگرافی و آزمایش خون ارزیابی کرد. باز بودن لوله ها با استفاده از اشعه ایکس از رحم و لوله های فالوپ بررسی می شود. در صورت لزوم در برخی موارد از دستگاه لاپاراسکوپی برای بررسی حفره صفاقی استفاده می شود. شما باید اطلاعات کافی در مورد این آزمایشات داشته باشید و آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

اختلالات تخمک گذاری عبارت است از عدم خروج تخمک از تخمدان. این به دلیل عملکرد نادرست تخمدان شما اتفاق می افتد. عدم تخمک گذاری یکی از علل شایع ناباروری زنان است. بیشتر اوقات، زنانی که تخمک گذاری ندارند، قاعدگی هم ندارند و اغلب با دارو قابل اصلاح است. اگر قاعدگی نادر دارید (الیگومنوره) از اختلالات تخمک گذاری رنج می برید. با عدم تخمک گذاری طولانی مدت، ممکن است با PCOS مواجه شوید. این زمانی اتفاق می افتد که فولیکول های ناقص توسعه یافته در تخمدان شما جمع می شوند. اگر از PCOS رنج می برید، ممکن است سیکل های قاعدگی نامنظم یا غایب داشته باشید. در نتیجه، کیست های کوچک متعدد روی تخمدان ها (تخمدان پلی کیستیک) جمع می شوند. مشکلات رشد موهای صورت و ناباروری در زنان PCOS دیده می شود. بسیاری از زنان نیز مقاومت به انسولین را افزایش داده اند.

بیماری های تخمک گذاری ممکن است به دلیل عدم تعادل هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) اتفاق بیفتد. اگر آسیبی به هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز شما (جایی که این هورمون ها تولید می شوند) وجود داشته باشد، مشکل تخمک گذاری خواهید داشت. تومورهای هیپوفیز یا وزن بسیار کم یا بیش از حد بدن نیز از علل شایع هستند. از آنجایی که تخمک گذاری نتیجه تعادل پیچیده و تعامل هورمون ها است، هر گونه تغییر در این مکانیسم ها ممکن است بر عملکرد آن تأثیر بگذارد.

سندرم تخمدان IC (PCOS). این وضعیت مربوط به توقف بلوغ فولیکول است که منجر به تشکیل فولیکول های کوچک، تخمک گذاری معیوب و دیسمنوره می شود. علل دیگر شامل اختلال در عملکرد هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز است که منجر به تولید تخمک های نابالغ می شود. گاهی اوقات، جراحی تهاجمی برای کیست های تخمدان مکرر می تواند منجر به اختلالات تخمک گذاری شود. در خارج از تخمدان ممکن است مشکلاتی از جمله کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید داشته باشید که باعث اختلال تخمدان می شود.

عوامل لوله ای ناباروری چیست؟

ناباروری لوله ای ناتوانی در باردار شدن به دلیل انسداد یک یا هر دو لوله فالوپ است. این یک علت شایع ناباروری است. (Hydrosalpinges) اتساع غیر طبیعی یک یا هر دو لوله فالوپ به دلیل تجمع مایع است. این معمولا به دلیل عفونت در لوله ها یا اندام های اطراف اتفاق می افتد. عوامل مسئول بیماری لوله های رحمی می تواند بسیار باشد. اینها ممکن است در اثر آسیب پس از عفونت، انسداد یا حتی پس از جراحی رخ دهند. در این مسابقه، بیماری التهابی لگن عامل اصلی اختلالات آناتومیک و عملکردی لوله ها است. این می تواند عمدتاً با عفونت های کلامیدیا تراکوماتیس و نایسریا گونوره مرتبط باشد. این ارگانیسم ها در نهایت می توانند منجر به ناباروری زنان مرتبط با لوله های رحمی شوند.

عوامل رحمی ناباروری چیست؟

رحم محل لانه گزینی جنین و بارداری است. از این رو متخصص باروری شما عوامل مختلف رحمی را قبل از درمان باروری ارزیابی می کند. اگر رحم شما به دلیل چسبندگی در این بین نمی تواند منبسط شود، نیاز به درمان دارد. این می تواند به دلیل پولیپ ها، فیبروم های زیر مخاطی، تومورهای بدون علامت باشد. همه این شرایط می تواند منجر به سقط مکرر شود. سایر آسیب شناسی ها و عفونت های آندومتر ممکن است به طور چشمگیری روی لانه گزینی جنین تأثیر بگذارد. پزشک شما ممکن است نیاز به بررسی حفره رحم با هیستروسکوپی برای بررسی آسیب شناسی داشته باشد.

آیا علل دهانه رحم می تواند منجر به ناباروری زنان شود؟

دهانه رحم نقش مهمی در فعالیت تولید مثل ایفا می کند. این گذرگاه اسپرم ها را فراهم می کند و به آنها اجازه می دهد به حفره رحم و سپس لوله های فالوپ دسترسی پیدا کنند. توانایی اسپرم برای دسترسی به دستگاه فوقانی تحت تأثیر مخاط دهانه رحم در کانال دهانه رحم است. بنابراین، همه شرایطی که لایه مخاطی دهانه رحم را تغییر می‌دهند ممکن است برای جلوگیری از پیشرفت اسپرم به سمت لوله‌ها هماهنگ باشند. مخاط دهانه رحم شما باید به قدری نازک باشد که اجازه ورود اسپرم را بدهد. گاهی اوقات برخی از زنان دچار انسداد کانال دهانه رحم می شوند که برای باز کردن آن نیاز به یک روش کوچک است. این مشکلات می تواند به عنوان یک نقص در رشد رخ دهد و از بدو تولد وجود دارد.

آیا چاقی می تواند باعث ناباروری در زنان شود؟

نشان داده شده است که خطر ناباروری در زنان چاق سه برابر بیشتر از زنان غیرچاق است. چندین مطالعه نشان داده است که زنان چاق به زمان بیشتری برای بارداری نیاز دارند. رژیم های غذایی ناکافی مانند رژیم های غذایی با کالری و پروتئین ضعیف یا کربوهیدرات های بالا می تواند منجر به لاغری شدید یا اضافه وزن شود. وزن زن قطعا بر عملکرد تخمدان تاثیر می گذارد و خطر ناباروری زنان را افزایش می دهد. زمان باردار شدن در زنان با BMI بیشتر از 25 کیلوگرم بر متر مربع یا کمتر از 19 کیلوگرم بر متر مربع است. چاقی و اضافه وزن با کاهش میزان بارداری مرتبط است. اگر چاق هستید ممکن است در طول درمان IVF نیاز به گنادوتروپین افزایش یابد.

مشکلات باروری با چاقی

چاقی همچنین منجر به شکست IVF و سقط جنین بیشتر می شود. BMI بالا همچنین با عوارض بارداری مانند دیابت، فشار خون بالا و زایمان زودرس همراه است. خطر ناباروری را می توان با رژیم غذایی حاوی مواد غذایی با محتوای گلیسمی پایین و دریافت کالری محدود کاهش داد. این به زنان مبتلا به اختلالات تخمک گذاری کمک می کند. این محدودیت غذایی در واقع ممکن است مقاومت به انسولین را افزایش دهد. به نظر می رسد باروری در زنان چاق در برنامه های کمک باروری نیز مختل می شود. در واقع، اضافه وزن و چاقی نیز با پیامدهای منفی برای بیمارانی که تحت لقاح آزمایشگاهی (IVF) قرار می‌گیرند، به دلیل کیفیت پایین تخمک، و همچنین نرخ کمتر قبل از لانه‌گزینی و پذیرش رحم همراه است.

آیا عفونت باعث ناباروری زنان می شود؟

دو عامل شایع عفونت دستگاه تناسلی فوقانی در زنان عبارتند از کلامیدیا تراکوماتیس و نایسریا گونوره که باعث التهاب لوله‌ها، آسیب و اسکار (ناباروری فاکتور لوله‌ای) می‌شوند. ارگانیسم های دیگری مانند مایکوپلاسما، اوره پلاسما اوره لیتیکوم و تریکوموناس واژینالیس نیز ممکن است در ناباروری زنان دخیل باشند.

تکنیک های کمک باروری از جمله لقاح آزمایشگاهی (IVF) به طور فزاینده ای در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند. غربالگری عفونت های دستگاه تناسلی (GTIs) قبل از درمان IVF توصیه می شود زیرا وجود آنها ممکن است بر میزان موفقیت IVF تأثیر بگذارد. شکست IVF در زنان نابارور با ناباروری فاکتور لوله ای و وجود گونه های مایکوپلاسما در دستگاه تناسلی آنها نیز مرتبط است. کاهش غلظت گونه های لاکتوباسیلوس می تواند با باروری پایین مرتبط باشد. استفاده از دوش های واژینال ممکن است باکتری های تحت سلطه لاکتوباسیلوس را کاهش دهد. با کاهش قابل توجهی در پذیرش آندومتر و میزان بارداری همراه است.

آیا گرما بر باروری زنان تأثیر می گذارد؟

استرس گرمایی بر بسیاری از عملکردهای تولید مثلی از جمله فعالیت های غدد درون ریز در زنان تأثیر می گذارد. دمای بالا باعث اختلال در ترشح هورمونی مانند کاهش LH، هورمون محرک فولیکول (FSH) می شود. استرس گرمایی می تواند با مهار رشد فولیکولی و کیفیت تخمک بر تخمدان ها تأثیر بگذارد. استرس گرمایی در زمان لقاح نیز رشد بعدی جنین را کاهش می دهد. شما باید از شرایط گرمای شدید اجتناب کنید زیرا استرس گرمایی اثرات مضری بر روی تخمک و اسپرم دارد.

آیا ناباروری در زنان قابل درمان است؟

روش های مختلفی برای درمان ناباروری زنان وجود دارد. کلومیفن دارویی است که برای تحریک تخمک گذاری استفاده می شود. گنادوتروپین برای پرایمینگ تخمک ها قبل از بلوغ آزمایشگاهی و لقاح آزمایشگاهی استفاده می شود. تلقیح داخل رحمی ساده ترین روش درمان باروری است. برداشتن لاپاراسکوپی رسوبات آندومتر، سوراخ کردن تخمدان با لاپاراسکوپی، برداشتن کیست به روش لاپاراسکوپی از جمله جراحی های افزایش باروری است. متفورمین همچنین در زنان PCOS برای افزایش باروری استفاده می شود. پزشک شما ممکن است قبل از لقاح آزمایشگاهی جراحی لوله های رحمی را توصیه کند.

چگونه می توان ناباروری بدون دلیل را مدیریت کرد؟

ناباروری غیرقابل توضیح اصطلاحی است که برای توصیف زوج های مبتلا به ناباروری استفاده می شود که بررسی های استاندارد هیچ گونه ناهنجاری را در آنها نشان نمی دهد. آزمایش‌های نمایه باروری شما مانند آزمایش‌های تخمک‌گذاری و باز بودن لوله‌ها نتوانسته‌اند هیچ ناهنجاری فاحشی را تشخیص دهند. علل ناشناخته ناباروری را می توان به طور خاص برای یافتن علت بررسی کرد. علاوه بر پاتولوژی های اصلی تولید مثلی توصیف شده، علل دیگری مانند تغییرات هورمونی، مسیرهای متابولیک اندام های تناسلی، با ناباروری مرتبط هستند و در موارد غیر قابل توضیح باقی می مانند. اطلاعات در مورد تغییرات بلوغ، قاعدگی، خروج غیر طبیعی شیر از پستان، میل جنسی و حقایق مربوط به فعالیت جنسی برای جلوگیری از ناباروری ضروری است.

چگونه یک زن می تواند بارور شود؟

برای اینکه حاملگی اتفاق بیفتد چندین اتفاق باید بیفتد:

• یک تخمک باید در تخمدان زن رشد کند.
• تخمک باید هر ماه در لوله فالوپ رها شود (تخمک‌گذاری).
• اسپرم مرد باید تخمک را در لوله فالوپ بارور کند.
• تخمک بارور شده باید بتواند از طریق لوله های فالوپ عبور کرده و در پوشش داخلی رحم بچسبد.

اگر هر یک از این اتفاقات رخ ندهد یا مختل شود، ناباروری ایجاد می شود.

چگونه بفهمم که برای باردار شدن به اندازه کافی بارور هستم؟

• قاعدگی های منظم : چرخه های قاعدگی منظم شما نشانه ای از تخمک گذاری و باروری است.
• علائم نوسانات هورمونی : ممکن است پس از تخمک گذاری تغییراتی را در سینه به شکل درد خفیف تجربه کنید. افزایش دمای بدن در اواسط سیکل نیز نشانه باروری است.
• ترشحات چرخه ای واژن : ترشحات واژن ممکن است در روزهای تخمک گذاری ضخامت تغییر کرده و بیشتر شوند.
• درد تخمک گذاری : بسیاری از زنان در حین آزاد شدن تخمک درد را تجربه می کنند. این می تواند شدت خفیف تا متوسط داشته باشد و نشانه قابل اعتماد باروری در نظر گرفته می شود.