فیبروم رحمی چیست؟ علائم، تشخیص و درمان آن

فیبروم های رحمی توده های غیر سرطانی هستند که از بافت عضلانی رحم ایجاد می شوند. این بیماری شایع است که می تواند زنان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. آنها می توانند اندازه ها و شکل های مختلفی داشته باشند. فیبروم ها در داخل رحم، روی سطح بیرونی آن یا داخل دیواره رحم قرار دارند. الگوهای رشد آنها نیز می تواند متفاوت باشد، برخی از فیبروم ها برای دوره های طولانی کوچک باقی می مانند و برخی دیگر رشد ناگهانی و سریع را تجربه می کنند. اگرچه فیبروم بیشتر در زنان 30 تا 40 ساله دیده می شود، اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. در حالی که زنان ممکن است دانش اولیه در مورد فیبروم رحم داشته باشند، سوالات بی پاسخ بسیاری وجود دارد که باید بدانید.

بیشتر بخوانید: سرطان دهانه رحم

چه چیزی باعث فیبروم رحم می شود؟

تاکنون هیچ دلیل دقیقی برای فیبروم رحم توسط پزشکان یا محققان شناسایی نشده است. اما عوامل زیر می توانند عامل این وضعیت باشند:

• هورمون‌ها و ژنتیک : به نظر می‌رسد که فیبروم‌های رحم تحت تأثیر ژن‌ها و/یا تغییرات هورمونی هستند. عدم تعادل استروژن و پروژسترون (هورمون های مسئول تنظیم چرخه قاعدگی) نیز می تواند باعث رشد فیبروم شود. علاوه بر این، داشتن سابقه خانوادگی این اختلال می تواند شما را مستعد کند.
• چاقی و رژیم غذایی ناسالم : عادات غذایی و وزن کلی بدن شما نقش مهمی در ایجاد فیبروم دارد. کمبودهای بدن ناشی از عدم وجود سبزیجات سبز، میوه ها و محصولات لبنی در رژیم غذایی شما نیز از دلایل اصلی آن است.
• افزایش ECM : ماتریکس خارج سلولی (ECM) ماده ای است که به عنوان یک ماده اتصال دهنده برای سلول ها عمل می کند. هر گونه افزایش غیر طبیعی در ECM باعث سفتی سلول هایی می شود که باعث رشد فیبروم ها می شود.

علائم و نشانه های فیبرم رحمی

همانطور که قبلاً گفته شد، تشکیل فیبروم در بدن شما ممکن است همیشه علائم واضحی داشته باشد یا نباشد. با این حال، برخی از شایع ترین علائم عبارتند از:

• خونریزی شدید قاعدگی: جریان بیش از حد خون در طول قاعدگی (منوراژی) یکی از علائم کلیدی فیبروم رحم است. معمولاً زنان مبتلا به فیبروم قاعدگی های طولانی و سنگین را تجربه می کنند که می تواند منجر به کم خونی نیز شود. اما قبل از انجام خودتشخیصی، همیشه حتما با یک متخصص مشورت کنید و علت دقیق این خونریزی شدید را بدانید.
• درد در حین مقاربت: اندام های لگنی شما ممکن است در حین رابطه جنسی احساس درد یا ناراحتی کنند. این می تواند فیبروم هایی باشد که به عضلات لگن فشار وارد می کند و همچنین باعث درد در پشت و پاها می شود.
• تکرر ادرار: میل به دفع مکرر ادرار می تواند مربوط به فیبروم های بزرگ در رحم شما باشد. آنها می توانند به مثانه فشار وارد کنند و در نتیجه تکرر ادرار را افزایش دهند.
• سایر علائم: ترشحات غیرطبیعی یا مزمن واژن، نفخ، یبوست و سایر ناراحتی های مربوط به نواحی تحتانی شکم ممکن است به فیبروم اشاره داشته باشند.

انواع فیبروم رحمی

انواع فیبروم با محل رشد آنها در رابطه با دیواره رحم تعریف می شوند. چهار نوع اصلی از فیبروم های رحمی وجود دارد که به ندرت سرطانی می شوند. ممکن است بشنوید که به آنها “فیبروم” یا چندین نام دیگر از جمله لیومیوما، لیومیوماتا، میوما و فیبرومیوم گفته می شود. اندازه فیبروم های رحمی از یک چهارم تا بزرگتر از طالبی متغیر است. در بیشتر موارد، بیش از یک فیبروم در رحم وجود دارد که در قسمت‌های مختلف رحم قرار دارد. در حالی که فیبروم ها همیشه علائمی ایجاد نمی کنند، اندازه و محل آنها می تواند برای برخی از زنان مشکلات مختلفی از جمله درد و خونریزی شدید ایجاد کند. انواع فیبروم رحمی شامل:

1. فیبروم داخل دیواره

اینها رایج ترین نوع فیبروم هستند که در داخل دیواره رحم تشکیل می شوند و می توانند رحم را در حین رشد بزرگ کنند. اینها همچنین می توانند بر چرخه قاعدگی زنان از جمله چرخه های طولانی تر و سنگین تر تأثیر بگذارند.

2. فیبروم ساب سروزال

این گونه ها همانطور که در خارج از دیواره رحم رشد می کنند به سمت بیرون رشد می کنند. همانطور که آنها بزرگ می شوند، تمایل دارند به اندام های اطراف فشار وارد کنند که باعث درد و سایر علائم مشابه می شود. این انواع معمولا باعث خونریزی شدید قاعدگی نمی شوند، اما ممکن است باعث گرفتگی شدید شوند.

3. فیبروم زیر مخاطی

این فیبروم ها در زیر پوشش حفره رحم تشکیل می شوند و کمتر شایع هستند. آنها می توانند به داخل حفره رحم بیرون بزنند یا با انسداد لوله های فالوپ زنان باعث مشکلات باروری شوند. آنها همچنین تمایل به داشتن قاعدگی سنگین و طولانی به عنوان علائم دارند.

4. فیبروم ساقه دار

انواع فیبروم هایی که روی ساقه ها یا ساقه های چسبیده به دیواره رحم رشد می کنند. آنها می توانند در خارج از رحم یا در داخل حفره رحم رشد کنند. اینها علائم فشار و درد دارند، به ویژه اگر فیبروم روی ساقه پیچ خورده باشد.

عوامل خطرناک برای فیبروم رحم

عوامل خطر فیبروئید رحمی شامل:

1. سن

فیبروم‌های رحمی با افزایش سن زنان شایع‌تر می‌شوند و در دهه‌های 30 و 40 سالگی و تا پایان یائسگی افزایش می‌یابند. پس از یائسگی، فیبروم ها معمولاً کوچک می شوند، زیرا به هورمون ها بسیار پاسخ می دهند.

2. سابقه خانوادگی

داشتن یک عضو خانواده مبتلا به فیبروم خطر ابتلا را افزایش می دهد. اگر مادر زنی فیبروم داشته باشد، خطر ابتلا به او حدود 3 برابر بیشتر از میانگین زن است.

3. وزن

زنانی که اضافه وزن دارند بیشتر در معرض خطر فیبروم هستند. اضافه وزن یا چاقی خطر فیبروم را 2 تا 3 برابر افزایش می دهد. فیبروم ها به استروژن حساس هستند و استروژن در چربی ذخیره می شود. بنابراین، کاهش چربی بدن با تلاش برای تغذیه سالم، کاهش وزن و ورزش، همگی در کاهش بالقوه رشد فیبروم بسیار مفید هستند.

4. رژیم غذایی

مصرف زیاد گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده مانند ژامبون و بیکن با خطر بالای فیبروم مرتبط است. محققان بیش از 22000 زن قبل از یائسگی را تحت نظر گرفتند و دریافتند کسانی که میوه و ویتامین های از پیش ساخته شده بیشتری مانند شیر کامل و تخم مرغ مصرف می کردند کمتر در معرض خطر ابتلا به فیبروم رحم بودند.

5. فشار خون

تحقیقات نشان داده است که زنان مبتلا به فشار خون بالا در مقایسه با زنان با فشار خون طبیعی 24 درصد بیشتر احتمال دارد فیبروم را گزارش کنند. این ارتباط در همه قومیت ها دیده می شد.

بیشتر بخوانید: علت ناباروری در زنان

تشخیص فیبروم رحمی

اگر فکر می کنید که ممکن است فیبروم رحمی داشته باشید یا هر یک از علائم ذکر شده را تجربه کنید، لازم است که برای تشخیص حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشکان متخصص زنان، از 4 تکنیک اصلی تشخیصی استفاده می کنند:

1. هیستروسکوپی و معاینه لگن: هیستروسکوپی راهی برای پزشکان است تا با استفاده از یک دوربین کوچک به تشخیص و درمان مشکلاتی مانند خونریزی یا رشد غیرطبیعی، داخل رحم زن را نگاه کنند. علاوه بر این، آنها می توانند معاینه لگنی را برای بررسی فیبروم با احساس رحم و نواحی اطراف آن انجام دهند.

2. سونوگرافی: هر چیزی که به وضوح در هیستروسکوپی تشخیص داده نشود، با سونوگرافی بهتر قابل درک است. این می تواند به تایید وجود فیبروم ها، تعیین اندازه آنها و یافتن محل خاص آنها در رحم کمک کند.

3. ام آر آی (تصویربرداری تشدید مغناطیسی): مانند آزمایش های تصویربرداری ذکر شده در بالا، اسکن MRI نیز تصاویری از رحم را ارائه می دهد اما به روشی دقیق تر. این به ویژه زمانی مفید است که پزشک شما یک مداخله جراحی را برنامه ریزی کند.

4. هیستروسونوگرافی: محلول آب شور استریل به داخل رحم ریخته می شود تا حفره آن گسترش یابد. این یک تجسم واضح تر از داخل رحم را ارائه می دهد و به ارزیابی وجود فیبروم کمک می کند.

پس از تشخیص، پزشک می تواند با شما در مورد بهترین گزینه های درمانی بر اساس وضعیت شما و آنچه ترجیح می دهید صحبت کند.

بهترین گزینه های درمانی برای فیبروم

1. داروها: هنگامی که فیبروم باعث ایجاد مشکل می شود، داروها می توانند کمک کنند. قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌های مشابه می‌توانند پریودهای سنگین و گرفتگی عضلات را بهتر کنند. گاهی اوقات، پزشکان دارویی به نام آگونیست های GnRH (هورمون آزاد کننده گنادوتروپین) می دهند تا با کاهش استروژن، فیبروم ها را برای مدتی کوچک کند. آنها همچنین می توانند قرص های ضد درد را برای کاهش درد ناشی از فیبروم تجویز کنند.

2. روش های کم تهاجمی: اگر علائم دردسرساز فیبروم را دارید، راه های کمتر تهاجمی برای درمان فیبروم رحمی وجود دارد. این روش‌ها سعی می‌کنند یا فیبروم‌ها را خارج کنند یا آن‌ها را بدون استفاده از جراحی‌های بزرگ کوچک‌تر کنند. برخی از گزینه های رایج عبارتند از:

3. آمبولیزاسیون شریان رحمی: در طی این روش، متخصص با استفاده از اشعه ایکس، ذرات ریز را در رگ‌های خونی که به فیبروم می‌روند، قرار می‌دهد. این جریان خون آنها را مسدود می کند، آنها را کوچکتر می کند و معمولاً علائم را بهتر می کند.

4. ابلیشن آندومتر: ابلیشن آندومتر درمانی برای دوره های سنگین ناشی از فیبروم است. در این روش ساده، پزشک از چیزهایی مانند لیزر، گرما یا انجماد برای برداشتن پوشش داخلی رحم استفاده می‌کند. فیبروم ها را از بین نمی برد، اما می تواند خونریزی شدید را متوقف یا تا حد زیادی کاهش دهد.

بیشتر بدانید: کیست آندومتر

5. جراحی اولتراسوند متمرکز (FUS): سونوگرافی متمرکز با هدایت FUS یا MR، از امواج صوتی قوی برای گرم کردن و خلاص شدن از شر فیبروم ها استفاده می کند. این درمانی است که نیازی به بریدگی در بدن شما ندارد و برای برخی افراد می تواند گزینه ای به جای جراحی باشد.

6. فرسایش با فرکانس رادیویی (RFA) : در این درمان، پزشکان از گرما برای کوچک کردن یا خلاص شدن از شر فیبروم ها استفاده می کنند. نسبت به جراحی تهاجمی کمتری دارد و می تواند گزینه ای برای برخی موارد فیبروم باشد.

7. هیسترکتومی: اگر فیبروم ها مشکلات بزرگی ایجاد می کنند که با درمان های دیگر قابل رفع نیست، ممکن است پزشکان پیشنهاد دهند این جراحی است. آنها رحم را خارج می کنند، که می تواند از شر فیبروم ها خلاص شود، اما همچنین به این معنی است که دیگر نمی توانید بچه دار شوید.

8. میومکتومی: میومکتومی عملی است که در آن جراح فیبروم ها را خارج می کند اما رحم را نگه می دارد. اگر می خواهید بچه دار شوید یا نمی خواهید رحم خود را بردارید، گزینه خوبی است.

جدای از درمان های پزشکی، تغییر سبک زندگی می تواند به علائم فیبروم کمک کند. خوب غذا خوردن و ورزش منظم می تواند به طور کلی احساس بهتری داشته باشد و علائم شما را کاهش دهد. مدیریت استرس با چیزهایی مانند یوگا یا مدیتیشن نیز می تواند کمک کننده باشد زیرا استرس می تواند مشکلات فیبروم را بدتر کند.

سوالات متداول درباره فیبروم رحم